Allah neden kötüleri yaratm??t?r?

Bismillahirrahmanirrahim

Soru: Hocam, cevab?n? bilmedi?im bir soru var ve bu nedenle san?r?m Rabbimize kar?? günaha giriyorum. Allah-u Teâlâ sonsuz merhamet sahibi. Bütün kullar?n?n cennete girmesini istiyor. Ayn? zamanda sonsuz ilmiyle kimin cennete girece?ini, kimin cehenneme gidece?ini de biliyor. Bu dünyaya cennetlikleri gönderse ve cehennemlikleri bu dünyaya göndermese (Rabbim beni affetsin) merhametine daha uygun olmaz m?yd?? Yani Yezit lanetullah aleyh hiç yarat?lmasayd? ve ?imdi de cehennemde sonsuza kadar yanmasayd?, bu durum ?imdikinden daha iyi olmaz m?yd?? Zer âlemi yoksa bile Allah-u Teâlâ bebeklere ruhlar?n? üflerken kötü ruhlar? isterse üflemeyebilirdi. Rabbimiz neden iyi kötü kar???k gönderiyor? Ayr?ca derste demi?tiniz ki Kuran-? Kerim’de cehennemlikler, cehennemde "Ke?ke hiç yarat?lmasayd?k." diyecekler. Onlar da yarat?lmay? istemeyecekler sonunda. O halde Rabbimiz kötüleri neden yarat?yor? Rabbim yaratt?ktan sonra zulmetmiyor, ayr?ca çok merhametli, bunu ben kendi hayat?mda da defalarca tecrübe ettim. Ancak Rabbimizin cehennemlikleri yaratmas?n? sonsuz merhametiyle ba?da?t?ram?yorum. Ben de o cehennemliklerden biriyimdir belki de (Allah korusun) ve e?er öyleysem Rabbimin ke?ke beni ba??ndan hiç yaratmamas?n? isterdim.

Cevap: Evvela Allah kötü yaratm?yor. Her kesi temiz bir f?trat üzere yarat?yor. Kötülü?ü sonradan seçen, kötülü?e meyleden ve bilahare kötü olan biz insanlar?z.

Saniyen Allah-u Teâlâ’n?n merhametine ayk?r? bir durum o zaman olurdu ki insan? yaratt??? zaman onu ba??bo? b?rakm?? olsun; ama öyle yapmam??t?r. ?yili?i yapmak için ona imkân, güç, vesile, izin vermemi? olsayd? evet merhametine ayk?r? davranm?? olurdu; oysa hepsini eksiksiz vermi?tir. Onu kötülü?ü yapmaya mecbur yaratm?? olsayd? ve hür irade vermeseydi yine merhamet ve adaletine ayk?r? davranm?? olurdu; oysa böyle de de?ildir. Evet, hiçbir insan mecbur de?ildir ve iyili?i seçmeye sonuna kadar muktedirdir. Demek ki merhamete ve adalete ayk?r? hiç bir ?ey söz konusu de?ildir. Öbür taraftan her ?ey z?dd?yla tan?n?r ve de?eri ortaya ç?kar. Karanl?k olmasayd?, nur ve ayd?nl???n hiçbir anlam? olmazd?. Ac? diye bir ?ey olmasayd?, tatl?n?n ne oldu?unu kimse bilmezdi. Zulüm olmasayd? adaletin, kötülük olmasayd? iyili?in ne oldu?unu kimse bilmezdi. Bahsetti?iniz konuda da durum ayn?d?r. ?yilerle kötüler yana yana olacak ki iyinin de?eri anla??lm?? olsun. Allah’a itaat edenle etmeyen yan yana olacak ki itaat edenin fazilet ve de?eri anla??lm?? olsun.

Kötülerin itiraz? anlams?zd?r. Vücut onlar?n de?il ki niye yaratt?n deme lüksüne ve hakk?na sahip olsunlar. Evet, yarat?c? yaratt?ktan sonra, insan? yarat?l?? hedefine uygun yard?mlardan yoksun ve ba??bo? b?raksayd?, k?sacas? insan iradesiz ve mecbur olsayd?, o zaman “Madem yaratt?n, niye hikmet ve adaletine uygun davranmad?n?” diye itiraz edebilirdi.

Akait kitaplar?n?n adalet bölümünde genelde bu tür konular i?lenmi?tir. Bu konularda en önemli eser ?ehit Mutahhari'nin Adl-i ?lahi kitab?d?r. Baz? bölümlerinin anla??lmas? biraz zordur ama birçok bölümünden istifade edebilirsiniz.