?lâhî Adaletin Delilleri

Aklî Delil: Zulüm kötüdür; yüce Allah asla kötülük yapmaz. Çünkü zulmün birkaç nedeni vard?r ki yüce Allah onlardan münezzeh ve beridir.

Zulmün nedenleri ve kökleri ?unlard?r:

1- ?htiyaç: Zulme ba?vuran biri, bunu herhangi bir ihtiyac?n? gidermek için yapar.

2- Cehalet ve bilmezlik: zulmün çirkinlik ve kötülüklerini bilmeyen biri zulmeder ancak.

3- Ahlâkî rezillikler: Zulmeden biri kindar, dü?man, k?skanç, bencil ve keyfine dü?kün bir karakter ta??r.

4- Acziyet: Kendisinden bir zarar veya tehlikeyi gidermeye gücü yetmeyen ve bundan aciz olan birinin de zulmetmesi mümkündür, böyle biri söz konusu amaç için zulmetmekten ba?ka çare bulamaz.

Bir zulüm yap?ld???nda bunun nedeni yukar?da sayd?klar?m?zdan biridir mutlaka; bu faktörler olmasayd? hiçbir zaman hiçbir yerde zulüm vuku bulmazd?. Bu faktörlerden hiçbiri Yüce Allah'?n hakk?nda dü?ünülemez. Zira yüce Allah:

1- Mutlak anlamda müsta?ni ve ganidir.

2- ?lmi s?n?rs?z ve sonsuzdur.

3- Bütün kemal s?fatlar?na sahiptir ve her nevi kusur ve noksanl?ktan beridir.

4- S?n?rs?z bir güç ve kudrete sahiptir.

Bütün bu nedenler, yüce Allah'?n âdil oldu?unu göstermektedir.

Sahife-i Seccadiye'nin 45. duas?nda ?öyle buyrulur:

Ya Rabbi! Senin ba???lay?p affetmen lütuftur, cezaland?rman da tamamen adalet!

Ehlibeyt ?mamlar? gece namaz?ndan sonra ?öyle dua edilmesini tavsiye buyurmu?lard?r:

Ya Rabbi! Senin ceza vermede acele etmedi?ini ve hükmünde asla zulme yer olmad???n? bilirim… Ancak f?rsat? kaç?rmaktan korkan kimse acele eder ve ancak zay?f ve aciz olan zulümde bulunur. Ey yüceler yücesi Rabbim! Sen bütün bunlardan beri ve üstünsün! [1] 

Allah'?n Adaletinin Anlam?

Bunun "Yüce Allah âdildir ve kimseye zulmetmez" ?eklinde bilinen yayg?n anlam?ndan daha kapsaml? bir anlam? da vard?r:

1- Yüce Allah'?n adil olmas? demek, O'nun maslahat ve hikmete ayk?r? hiçbir ?ey yapmamas? demektir.

2- Adalet, yüce Allah'?n kat?nda bütün insanlar?n her bak?mdan e?it ve bir olmas? ve iyi ameller i?leyerek kendisini kötülüklerden uzak tutabilenler (muttakiler) d???nda kimsenin di?erinden üstün say?lmamas?d?r:

Allah kat?nda en üstün ve en de?erli olan?n?z, en takval?lar?n?zd?r; ?üphesiz, Allah bilen ve haberdar oland?r. [2]  

3- Hak üzere yarg?lama ve ödüllendirme: Yani çok küçük de olsa hiçbir amel yüce Allah kat?nda kar??l?ks?z kalmaz; hiçbir ay?r?m gözetmeksizin bütün kullar?n?n i?ledi?i en küçük amellerin bile kar??l???n? verir.

Kim bir zerre kadar iyilik ederse, onun kar??l???n? görecektir; kim bir zerre kadar kötülük ederse, onun kar??l???n? görecektir. [3]  

4- Her ?eyi yerine koymak: "Adil kimse, her ?eyi kendi yerine koyan kimsedir." [4]  

Yüce Allah her olay ve varl??? yerli yerinde yaratm?? ve her varl?k için gerekli terkipleri gerekti?i oran ve ölçüde belirli k?lm??t?r. Varl?k âleminin tamam?nda belli bir uyum ve denge vard?r:

Yeryüzünde her ?eyden, ölçüsü belirlenmi? ürünler bitirdik. [5]  

Dünya t?pk? çehrede ka?, göz, yanakta ben'dir,

Öyle ki; her ?ey kendi yerinde en güzeldir.

5- Belli bir amaca yönelik amel: Yani varl?k âlemindeki her ?ey belli bir amaca yöneliktir. Bütün âlemin var edilmesinde nice s?rlar ve deliller gizlidir, hiçbir ?ey bo? yere yarat?lm?? de?ildir:

Bizim sizi bo? bir amaç u?runa yaratt???m?z? ve gerçekten bize döndürülüp getirilmeyece?inizi mi sanm??t?n?z? [6]  

Mezkur anlamda adalete inan?p yakîn etmek ve adaletin bütün anlamlar?n? kendi karakterinde somutla?t?rmak, bireyin ahlâk yap?s?nda fevkalade olumlu etkiler yaratmaktad?r. Unutulmamal?d?r ki, adil olan, adaleti sevendir ayn? zamanda.

----------------

[1]- Misbahu'l-Müteheccid, ?eyh Tusi, s.173, Gece Namaz? Dualar?

[2]- Hucurat, 14.

[3]- Zilzal, 7.

[4]- Mecmau'l-Bahreyn, "Adalet" terimi.

[5]- Hicr, 19.

[6]- Müminun, 117.