??i Yolculuk Olan veya Yolculu?u ??i ?çin Mukaddime Olan Kimse

Soru 638: ??i için yolculuk yapmas? gereken bir kimse yolculukta namaz?n? tam m? k?lmas? gerekir, yoksa bu sadece i?i yolculuk olan kimseye mi mahsustur? Dini merci ?mam Humeyni (r.a) "Mesle?i Yolculuk Olan" sözünden neyi kastetmektedir. Mesle?i yolculuk olan bir kimse var m? ki? Çünkü deveci, ?oför, gemici ve benzerlerinin meslekleri devecilik, ?oförlük, gemiciliktir ve esasen mesle?i yolculuk olan bir kimse yoktur.

Cevap: ??i için yolculuk yapan (yolculuk, i?i için mukaddime olan) kimse, her on gün aras?nda en az?ndan bir kere i?i için i?yerine giderse, namaz? (seferî de?il) tam olur ve orucu da sahihtir. Uleman?n dilinde, mesle?i yolculuk olan kimseden maksat ise, i?inin k?vam ve mahiyeti sefere ba?l? olan kimsedir; soruda geçen i?ler gibi.

Soru 639: ?? için bir ?ehirde bir y?ldan fazla kalan kimselerin veya askerlik vazifelerini yapmak için bir ?ehirde bir veya iki sene kalan askerlerin namaz ve oruçlar?n?n hükmü nedir? Her yolculuktan sonra namaz? tam k?lmak ve oruç tutmak için on gün kalmay? kastetmeleri farz m?d?r? On günden az kalmak isterlerse, namaz ve oruçlar?n?n hükmü nedir?

Cevap: E?er on günde bir en az bir kere i? yerinden dolay? yolculuk ediyorsa, ilk ve ikinci yolculu?u hariç namaz?n? tam k?lmal? ve orucunu tutmal?d?r. Ancak ilk ve ikinci yolculukta on gün kalmay? kastetmedikçe, hükmü di?er yolcular?n hükmüyle ayn?d?r; namazlar? seferidir ve oruç tutmalar? sahih de?ildir.

Soru 640: Ço?u günler uçu? yapan, ?er'î mesafeden çok yol kat eden ve sonra yine kendi yerlerine geri dönen sava? uçaklar?n?n pilotlar?n?n namaz ve oruçlar?n?n hükmü nedir?

Cevap: Yolculukta namaz?n tam olu?unda ve orucun s?hhatinde onlar?n hükmü di?er ta??tlar?n ?oförleri, gemilerin kaptanlar? ve di?er uçaklar?n pilotlar?n?n hükmüyle ayn?d?r.

Soru 641: Baz? kabileler ikamet ettikleri mekândan bir veya iki ay için göç ediyor ama y?l?n geriye kalan k?sm?n? yayla veya k??lakta ikamet ediyorlar. Bu iki yer (yayla ve k??lak) onlar?n vatan? say?l?r m?? Bu iki yerde ikamet ettikleri müddet içerisinde yapt?klar? yolculuklar?n (namaz? seferî ve tam k?lma aç?s?ndan) hükmü nedir?

Cevap: Devaml? olarak y?l?n bir k?sm?n? birinde ve di?er k?sm?n? da di?erinde geçirmek için yayladan k??la?a veya tersine göç etmek isterlerse ve her iki yeri devaml? ya?ant?lar? için seçerlerse, bu durumda bunlar?n her ikisi de onlar?n vatan? say?l?r ve onlar için her iki yerde de vatan hükmü uygulan?r. Bu iki vatan aras?ndaki, mesafe ?er'î mesafe miktar?nda olursa, bir vatandan di?erine göç etmelerinde hükmü di?er yolcular?n hükmüyle ayn?d?r.

Soru 642: Ben ?ehrimizdeki devlet dairelerinin birinde görevliyim. Oturma yerimle i? yerim aras?ndaki mesafe 35 km. civar?ndad?r. ??e gitmek için her gün bu mesafeyi kat ediyorum. Bu durumda özel bir i? için, çal??t???m ?ehirde birkaç ak?am kalmay? kastedersem namaz?m?n durumu nas?l olur. Tam m?, yoksa seferî mi k?lmam gerekir? Ve örne?in, akrabalar?m? ziyaret etmek için Cuma günü di?er bir ?ehre yolculu?a ç?kt???mda namaz? tam m? k?lmal?y?m, seferî mi?

Cevap: Yolculu?unuz her gün yapt???n?z i?iniz için olmazsa, i? için yolculuk yapman?n hükmü kapsam?na girmez. Ama asl?nda i? için yolculuk yapar ve bu esnada i? yerinizde akrabalar?n?z?, arkada?lar?n?z? ziyaret etmek gibi i?ler de yapar ve bazen de bir veya birkaç ak?am orada kal?rsan?z, bu i? için yap?lan yolculu?un hükmünü de?i?tirmez. Namaz?n?z? tam k?lmal? ve orucunuzu da tutmal?s?n?z.

Soru 643: ?? için yapt???m yolculukta idari saat bittikten sonra i? yerimde ?ahsi i?ler yaparsam; mesela sabah?n yedisinden ö?leden sonra saat ikiye kadar mesai saat olup bu arada idari i?ler yapar ve saat ikiden sonra ?ahsi i?lerimi yaparsam namaz ve oruçlar?m?n hükmü nedir?

Cevap: ?? için yap?lan yolculukta idari saat bittikten sonra özel ve ?ahsî i?ler yapmak, i? için yap?lan yolculu?un hükmünü de?i?tirmez.

Soru 644: Bir yerde on gün kalacaklar?n? bilen, ancak emirleri kendi ellerinde olmayan askerlerin namaz ve oruçlar?n?n hükmü nedir? Bu hususta ?mam Humeyni'nin (r.a) de fetvas?n? söyler misiniz?

Cevap: Bu takdirde bir yerde on gün veya daha fazla kalacaklar?n? kesin bildiklerinden dolay? namazlar?n? tam k?lmalar? ve oruçlar?n? tutmalar? farzd?r. ?mam'?n (r.a) da fetvas? böyledir.

Soru 645: Ordu veya ink?lap muhaf?zlar?n?n istihdam etti?i kadrolar?n k??lada veya s?n?r bölgelerinde on günden fazla kalmakla görevlendirildikleri takdirde, namaz ve oruçlar?n?n hükmü nedir? ?mam'?n (r.a) da fetvas?n? aç?klar m?s?n?z?

Cevap: Bir yerde on gün veya daha fazla kalmak isterler veya kalacaklar?n? bilirlerse, orada namazlar?n? tam k?lmalar? ve oruç tutmalar? gerekir. ?mam'?n (r.a) fetvas? da böyledir.

Soru 646: ?mam Humeyni'nin (r.a) “Tevzihu'l Mesail” kitab?nda, yolcu namaz?yla ilgili 1306. meselede yer alan yedinci ?art ?öyledir:

"?oför birinci yolculu?u d???nda namaz?n? tam k?lmal?d?r. Ama birinci yolculu?unda, yolculu?u uzun sürse bile namaz? seferidir." Birinci yolculuktan maksat, vatan?ndan ilk ç?k???ndan bir ay veya daha fazla sürse ve bu müddet zarf?nda vatan? olmayan iki ?ehir aras?nda on kere yük ta??mac?l??? için gidip gelse bile, tekrar oraya geri dönünceye kadar geçen süre midir?

Cevap: E?er gidi?-dönü? halk?n nezdinde bir sefer say?l?rsa, ba?ka bir ?ehre ders vermek için sabah gidip ak?am dönen ö?retmen gibi, bu durumda gidi?-dönü? birinci sefer say?l?r. Ancak halk?n nezdinde sadece gidi? birinci yolculuk say?l?rsa, mesela bir ?ehirden yük al?p ba?ka ?ehre giden ?oför gibi ki oradan da ba?ka bir ?ehre yük al?yor, bu durumda birinci sefer yük ald??? ilk ?ehre ula??nca sona erer.

Soru 647: Askerlik vs. gibi durumlarda ?oförlükle görevlendirilen askerler gibi sabit mesle?i ?oförlük olmayan, ancak k?sa bir müddet için araba ?oförlü?üyle görevlendirilen kimseler yolcu hükmünde midirler, yoksa namaz? tam k?l?p, oruç tutmalar? m? gerekiyor?

Cevap: Bu geçici müddet içinde, araba ?oförlü?ü örfen onlar?n i?i say?l?rsa, bu durumda bu i?te onlar?n hükmü di?er araba ?oförlerinin hükmüyle ayn?d?r.

Soru 648: Arabas? ar?zalanan ?oför, araban?n tamiri için gerekli parçalar? almak amac?yla ba?ka ?ehirlere yolculuk yaparsa, arabas?yla gitmedi?i bu yolculukta namaz? tam m? k?lmal?d?r, seferî mi?

Cevap: Bu yolculukta i?i ?oförlük olmaz ve halk o yolculu?u mesleki yolculuk hesap etmezse, di?er yolcular?n hükmündedir.