?slâm Toplumunun Olu?umu ve Ya?amas? - 2

Bismillahirrahmanirrahim

Uygar ülkelerin kanunlar?, hareketleri, iradelere, yani ço?unlu?un iradesine ba?lamaktan öteye bir ?eye önem vermiyor. Arkas?ndan bu iradeleri koruyacak ?eye de önem vermiyor.

Bu durumda e?er fertlerin iradeleri canl?, ?uurlu ve etkili ise, bu irade kanunu yürütür. Ama durum her zaman böyle olmayabilir. Fertlerin vicdanlar?nda beliren bir çökme veya toplumun yap?s?nda meydana gelen bir ya?lanma yüzünden bu irade canl?l???n? yitirip ölü hâle gelebilir. Ya da e?lenceye, a??r? azg?nl??a ve yararlanma ç?lg?nl???na dald??? için, ?uurunu ve idrakini kaybedebilir. Yahut toplum iradesi canl? ve bilinçli olur ama ço?unlu?un iradesini zorla ayaklar alt?na alan, üstün ve bask?n bir zorba güç ortaya ç?kt??? için etkinli?ini kaybedebilir.

Gizli cinayetler gibi yürütme gücünün haberdar olamayaca?? olaylar ile etki alan?n d???ndaki olaylar gibi yapt?r?m gücünün çerçevesine alamayaca?? durumlar da böyledir. Bütün bu durumlarda millet, kanunun uygulanmas?, toplumun yozla?madan ve da??lmadan korunmas? yolundaki özlemine kavu?amaz. ??te birinci ve ikinci dünya sava?lar?ndan sonra Avrupa toplumlar?nda görülen da??lmalar?n ve bölünmelerin ba?l?calar? bu söylediklerimizin en güzel örnekleridir.

Bu kanunlar?n çi?nenmesinin ve toplumun bozulup da??lmas?n?n tek sebebi, toplumun ve iradelerin güçlerini ve egemenliklerini koruyan sebebe önem vermemi? olmalar?d?r. Bu sebep yüce ahlâkt?r. Çünkü irade, kal?c?l???n? ve hayat?n?n devam?n? uygun ahlâktan al?r. Psikoloji ilmi bu gerçe?i ortaya koyuyor. E?er toplumda geçerli olan gelenekler sistemi istikrarl? olmazsa, e?er o toplumda uygulanan kanun yüksek ahlâk temeline dayanmazsa, söz konusu toplum kökü yerden kesilmi? ve dik duramayan bir a?aca benzer.

Bu konuda komünizmin ortaya ç?k???n? göz önüne al?n. Komünizm, demokrasinin do?urdu?u bir yavrudur. Onu, toplumdaki sosyal s?n?flardan birinin a??r? israf? ile di?erlerinin mahrumiyeti üretmi?tir. O toplumlarda, zulüm ve insafs?zl?k noktas? ile öfke, kin birikimi ve intikam duygusu noktas? aras?nda büyük bir mesafe meydana gelmi?ti. Birbiri arkas?ndan meydana gelen iki dünya sava?lar? da öyledir. ?imdi insanl?k üçüncü dünya sava??n?n tehdidi alt?ndad?r. Bu sava?lar yeryüzünü karga?aya bo?mu?; ekini ve nesli mahvetmi?tir. Bu sava?lar?n tek güdüsü, büyüklük kompleksi, ahlâks?zl?k ve ihtirast?r. Bu hususu iyice kavramak gerekir.

Fakat ?slâm, yürürlükteki sistemini ve uygulanacak kanunlar?n? ahlâk temeli üzerine kurdu ve insanlar?n bu alandaki e?itimine büyük bir önem verdi. Çünkü hareketlerde uygulanan kanunlar ahlâk?n güvencesinde ve uhdesindedir. O, gizli i?lerinde, aç?k i?lerinde, yaln?zl???nda ve aç?kta oldu?u durumlar?nda hep insanla beraberdir. Görevini yapar. Titiz bir gözetici polisin veya düzeni korumaya çal??an herhangi bir gücün yapabilece?inden daha güzel bir ?ekilde i?ini görür.

Evet, o ülkelerdeki genel e?itim, insanlar? iyi ahlâk üzerine yeti?tirmeye önem veriyor; onlar? ahlâkl? olmaya te?vik ediyor ve özendiriyor. Bu yolda bütün gayretini seferber ediyor ama bu onlara hiçbir fayda sa?lam?yor.

Bunun iki önemli sebebi var:

Birinci sebep: Ahlâkî rezilliklerin yegâne kayna??, bir yanda maddî yararlanmadaki israf ve a??r?l?k ile öbür yanda görülen mahrumiyettir. Kanunlar bu alanda insanlar? tamamen serbest b?rak?yorlar. Baz?lar?na her ?ey verilirken, di?erleri mahrum b?rak?l?yor. Bu durumda insanlar? ahlâkî erdemlere ça??rmak ve bunu te?vik etmek, iki z?t kutba yöneltilmi? bir ça?r? veya iki z?t kutbu bir araya getirmeyi istemek de?il de nedir?

Üstelik o ülkelerin insanlar?, daha önce belirtti?imiz gibi toplumsal tarzda dü?ünüyorlar. Onlar?n toplumlar? sürekli biçimde ve gitgide artan ?iddetle zay?f toplumlar üzerinde bask? kurup, onlar?n haklar?n? çi?niyor; onlar?n ellerindeki kaynaklar? kendi ç?karlar?na kat?yor; onlar?n kendilerini kölele?tiriyor ve üzerlerindeki tahakkümün çap?n? ellerinden geldi?ince geni?letiyorlar. Bu bozuklu?a ra?men iyili?e ve takvaya yönelik ça?r?, çeli?kili bir ça?r?d?r ve her zaman sonuçsuz kalmaya mahkûmdur.

?kinci sebep: Erdemli ahlâk, devaml? ve istikrarl? olabilmek için korunmas?n?, yerle?ik k?l?nmas?n? üstlenecek bir güvenceye muhtaçt?r. Bu güvence, tevhit ilkesinden ba?kas? olamaz. Yani ?öyle bir inanca sahip olmakt?r: Bu âlemin bir tek ilâh? vard?r. O'nun güzel isimleri vard?r. O, yarat?klar? kemale ermeleri ve mutlu olmalar? gayesi ile yaratt?. O, iyili?i ve düzenlili?i sever; kötülü?ü ve fesad? sevmez. O, bütün insanlar? yarg?lamak ve herkese hak etti?i kar??l??? eksiksiz olarak vermek üzere bir araya getirecektir. ?yilik yapana iyi ve kötülük yapana da kötü kar??l?k verecektir.

Besbelli ki, e?er ahiret gününe inan?lmazsa, arzulara uymay? engelleyecek ve nefsin do?al hazlar? pe?inden sürüklenmeyi engelleyecek köklü bir sebep bulunmaz. Çünkü insan tabiat?, kendi nefsinin ve arzular?n?n yerine gelmesini sa?lar. Ba?kas?n?n yarar?, meselâ di?er bir ferdin tabii istekleri umurunda de?ildir. Ancak ba?kas?n?n yarar? ?u ya da bu ?ekilde kendi arzusuna dönük olur ve onunla çak???rsa, ba?kas?n?n arzusunun gerçekle?mesini isteyebilir. Bu noktay? iyi dü?ünün.

E?er bir insan?n ba?ka birinin haklar?ndan birini çi?nemekte ç?kar? varsa, onu bundan al?koyacak bir engel ve bu yüzden kendisini cezaland?racak bir yetkili ile onu k?nayacak ve azarlayacak bir k?nay?c? yoksa onu suç i?lemekten ve zulüm yapmaktan al?koyacak ne engel olabilir? Bu suç ve zulüm istedi?i kadar büyük olsun. Bu arada baz? ara?t?rmac?lar?n yanl?? de?erlendirmeleri sonucunda engelleyici oldu?u san?lan “vatana ba?l?l?k, insan sevgisi, iyi övgü ve benzeri gibi” baz? motifler vard?r. Bunlar birtak?m kalp kaynakl? heyecanlar ve iç duygulard?r; e?itim ve ö?retimden ba?ka koruyucu bir sebebe sahip de?ildir. Bunlar hiçbir gerektirici sebebe dayanmazlar.

Buna göre onlar, tesadüfi nitelikler ve s?radan hususlard?r. Onlar?n ortadan kalkmalar?na bir engel yoktur. ?nsan ba?kas? için, o ba?kas? “kendi ölümünden sonra rahat ya?as?n” diye, niye kendini feda etsin? Ölmeyi “yok olmak” olarak gören bir insan bunu niye yaps?n? Güzel övgü ba?kalar?n?n dilinde olan bir ?eydir. Kendini feda edene ?ahsen yok olduktan sonra verece?i bir tat yoktur.

Sözün k?sas?, basiretli dü?ünür ?üphe etmez ki, kar??l???nda kendisine hiçbir ?ey getirmeyen ve ?ahs?na hiçbir ç?kar sa?lamayan bir mahrumiyete insan giri?mez. Bu durumlarda insana “arkada iyi bir ad b?rakmak, sürekli güzel övgü, dünya durdukça kalacak bir iftihar gibi” baz? vaatler sunulur ve ona baz? özlemler a??lan?r. Bunlara kanmak bir aldanma ve kand?r?lmad?r. ?nsan?n duygular? ve heyecanlar? co?ar da öldükten ve ?ahsen yok olduktan sonra, durumunun ölmeden önceki durumu gibi olaca??n?, böylece hakk?ndaki övgüleri duyaca??n? ve onlardan haz alaca??n? zanneder. Bu, “sarho? bir adam gibi” aldat?c? bir kuruntudan ba?ka bir ?ey de?ildir. Sarho? adam, duygular?n?n co?mas? ile büyülenir ve ay?k ve ak?ll? zamanlar?nda giri?emeyece?i, kendinden, ?rz?ndan, mal?ndan ve de?erli bildi?i her ?eyden fedakârl?klarda, harcamalarda bulunur. O, akl? ba??nda olmayan bir sarho? oldu?u için bu yapt?klar?n? cömertlik sayar; fakat asl?nda yapt??? aptall?k ve deliliktir.

Bu tökezlenmeler öyle tökezlenmelerdir ki, insan?n bunlardan kaç?p kurtulabilmesi için az önce anlatt???m?z tevhit kalesinden ba?ka s???nabilece?i bir yer yoktur. Bundan dolay? ?slâm, yürüyen yolunun bir parças? yapt??? iyi ahlâk?, tevhit esas? üzerine kurdu. Bu tevhidin unsurlar?ndan biri ahirete inanmakt?r. Onun ayr?lmaz sonucu ise, insan?n nerede olursa olsun ve ne zaman olursa olsun iyili?i benimsemesi ve kötülükten kaç?nmas?d?r. ?ster bilinsin, ister bilinmesin; ister biri taraf?ndan övülsün, ister övülmesin; ister yapaca?? harekete onu sürükleyen olsun, ister onu yapmaktan al?koyan olsun ya da ne sürükleyen ve ne de al?koyan bulunsun.

Çünkü onun yan?nda her ?eyi bilen, olup bitenleri kayda geçiren, yapt?klar? sebebi ile herkesin ba??nda duran yüce Allah vard?r. Önünde ise, öyle bir gün var ki, o gün herkes yapt??? her iyili?i ve i?ledi?i her kötülü?ü kar??s?nda bulur. Yine o gün, herkes yapt?klar?n?n kar??l???n? mutlaka al?r.