?smetin Felsefesi

Asl?nda bu sorunun cevab? çok aç?kt?r. Bizzat kendimize bakal?m; bir i?in yanl??l??? ve kötülü?üne dair bilgimiz beyinden kalbe ula??p da "yakin" haddine vard???nda o yanl?? i?i art?k kesinlikle yapmamaktay?z. Mesela akl? yerinde olan hiç kimse ate? veya pislik yemeyi akl?ndan bile geçirmez! Akl? ve ?uuru yerinde olan hiç kimse kendisini ate? dolu bir çukura atmaz veya zehir dolu bir kâseyi içmez. Hatta bunu yapmay? akl?ndan da geçirmez! Böyle bir ?eyi yapan veya yapmay? dü?ünen birinin kesinlikle bir nevi psikolojik hastal??? oldu?undan ?üphe etmeliyiz…

Ak?l ve izan sahibi herkes, bu tür davran??lar kar??s?nda bir nevi dokunulmazl??a veya konumuzun tabiriyle “ismet” ve “masumiyete” sahiptir. ?nsan?n bu tür davran??lara kar?? neden masum oldu?u sorulacak olursa, hepimizin verece?i cevap “bu tür i?lerin zarar ve yanl??l???ndan emin olunmas?, zarar ve mahva yol açaca??ndan zerrece ?üphe edilmemesi” ?eklinde olacakt?r.

Görüldü?ü gibi günah?n kötülük, i?rençlik ve zararlar?ndan emin olup, buna yakin edecek ölçüde inanan bir insan ak?l gücüyle ?ehvete galebe çalacak; asla günaha bula?mayacak ve hatta günah i?lemeyi dü?ünmeyecektir.

Böyle bir insan yüce Allah'a ve O'nun adalet divan?na, kar??s?nda bunlar? gözleriyle görüyormu?ças?na inan?r ve iman eder. Böyle biri için günah ve haram, t?pk? söz konusu ate?le zehir gibidir. Bu nedenle de günah ve haramdan kesinlikle uzak durur ve bunlara asla yakla?maz.

Peygamberler de günah?n etki ve sonuçlar?n? böylesine kesin bir bilgi ve imanla bildikleri için, günah i?lemek bir yana dursun, günah? ak?llar?ndan bile geçirmemi?lerdir.

Amelin etkileri, iyilikte ciddiyet gösterip, günahlar? terk etmekte azimli davranma konusunda Hz. Ali'nin (a.s) ?u sözleri pek ö?reticidir: Dostlar?ndan ve sevdiklerinden kesinlikle ayr?laca??n?, topra??n ba?r?nda yataca??n?, hesaba çekilece?ini, geride b?rakt?klar?na hiçbir ihtiyac?n kalmayaca??n?, ama önceden gönderdiklerine pek muhtaç olaca??n? bilip, buna gönülden inanan kimsenin arzular? kesinlikle k?sa ve ameli uzun vadeli olur. [1]

Peygamberler ile Ehlibeyt ?mamlar?'n?n (a.s) ismeti vehbî midir, kesbî midir? [2]  

Masumlar?n ismeti hakk?nda akait ulemas? taraf?ndan pek çok ?eyler yaz?lm?? ve konu?ulmu?tur. Bunlar?n en önemlisi, peygamberlerle Ehlibeyt ?mamlar?'n?n (a.s) ismet gücünün mecburi olmad???d?r. Yani onlar?nki zoraki bir takva de?ildir; isteseler de günah i?leyemeyecek bir konumda de?ildirler. Bilakis, herkes gibi onlar da isteseler günah i?leyebilirler. Ama bir taraftan günah?n yol açt??? bozulma ve tehlikeleri bildikleri ve di?er taraftan da yüce Allah'? çok iyi tan?y?p, O'na fevkalâde bir marifet ve bilinçle iman etmi? olduklar? için kendilerini her an O'nun huzurunda görmekte ve sonuçta her nevi hata ve günahtan kendi iradeleriyle uzak durmaktad?rlar. Peygamberlerle Ehlibeyt ?mamlar?'n?n (a.s) ismeti kendi çaba, gayret, tercih ve iradelerinin bir sonucudur. Onlar?n, Allah yolunda gösterdikleri fedakârl?k ve katland?klar? zorluklar?n neticesidir.

Yüce Allah, yarat?l??lar?ndan önce onlar?n bu fedakârl?k ve özverilerini bildi?i için, ya?amlar?n?n ilk gününden itibaren onlara lütufta bulunmu?; nefsanî zaaflar kar??s?nda korumu?; onlar? nice ilimler, bilinçler ve avantajlarla donatm??t?r. Böyle olunca da peygamberlerle Ehlibeyt ?mamlar?'n?n (a.s) bir dizi fizikî ve ruhî avantajlara sahip olmas?n?n hiçbir sak?ncas? yoktur. Zira bu avantaj?n nedeni onlar?n bizzat kendi amelleridir ve yüce Allah, amellerinden önce onlara bu ödülü vermi?tir.

Bütün insanlar?n gelece?ini bilen yüce Allah, baz? insanlar?n özel bir liyakat kazanaca??n? da bilmektedir. Bu bilgi kesinlikle do?ru olup, tahakkukunda ?üpheye yer yoktur. Bu nedenle söz konusu müstesna insanlara, topluma k?lavuzluk ve liderlikte bulunmalar? için bir tak?m avantajlar vermi?tir; zira yüce Allah'?n temsilcisi ve vekili olacak kimsenin bu avantajlara ve özelliklere sahip olmas? gerekmektedir.

?mam Muhammed Bâk?r (a.s) ?öyle buyuruyor: Yüce Allah, bir kulunun iyi niyet ve hay?rl? tercihini bildi?inde ismet vas?tas?yla onu korumaktad?r. [3]

--------------

[1]- Biharu'l-Envar, c.73, s.167.

[2]- “Vehbî” yani Allah vergisi, “kesbî” yani sonradan edinilen.

[3]- Biharu'l-Envar, c.78, s.188.