?yili?i Emredip Kötülükten Sak?nd?rmada Di?er Hükümler

Soru 1077: K?z karde?im bir müddettir namaz k?lmayan bir ki?iyle evlidir. Bizimle birlikte kald?klar?ndan bu ?ah?sla konu?mak ve mua?eret etmek zorunday?m; hatta baz? zamanlar iste?i üzerine baz? i?lerinde ona yard?mc? oluyorum. Sorum ?udur: Onunla konu?mam, mua?eret ve baz? i?lerinde ona yard?m etmem caiz midir? Ona kar?? vazifem nedir?

Cevap: Bu hususta ?artlar? varsa, iyili?i emretme ve kötülükten sak?nd?rmadan ba?ka vazifeniz yoktur. Onunla mua?eretiniz ve ona yard?m etmeniz namaz? terk etmesine te?vik etmezse, sak?ncas? yoktur.

Soru 1078: Âlimlerin, zalimler ve zalim yöneticilerin yan?na gidip gelmeleri ve onlarla mua?eret etmeleri onlar?n zulümlerinin azalmas?na sebep olursa, bu i? onlar için caiz midir?

Cevap: Bu gibi durumlarda zalimle ili?kide olmas?yla zulmü engellemede ve kötülükten sak?nd?rmada etkili olaca??n? te?his eder veya önem verilmesi gereken bir mesele söz konusu ise, sak?ncas? yoktur.

Soru 1079: Birkaç y?ld?r evliyim. Dinî ve ?er'î meselelere çok önem veriyor ve ?mam Humeyni'yi taklit ediyorum; ancak e?im maalesef dinî meselelere çok önem vermiyor ve bazen aram?zda ç?kan tart??madan sonra bir kere namaz k?l?yorsa, defalarca da namaz k?lm?yor. Bu ise, gerçekten bana ac? veriyor. Bu gibi durumda vazifem nedir?

Cevap: Vazifeniz, mümkün olan her yolla onu ?slah etmek için ortam haz?rlamak, kötü ahlak ve uyumsuzlu?u gösteren her türlü sertlikten kaç?nmakt?r. ?unu da biliniz ki, dinî toplant? ve merasimlere kat?lma ve dindar ailelerle kar??l?kl? gidip gelmenin insan?n ?slah?nda büyük bir etkisi vard?r.

Soru 1080: Müslüman birisi, baz? ni?anelere dayanarak kar?s?n?n -birkaç çocuk annesi olmas?na ra?men- iffete ayk?r? olan gizli i?ler çevirdi?ini bilir; ancak, bunu ispatlamak için (?ahitlik yapacak bir ?ahidin olmas? gibi) ?er'î bir delili olmazsa, bu durumda çocuklar?n?n bunun gibi bir kad?n?n eli alt?nda ya?ad?klar? dikkate al?nd???nda kar?s?na kar?? nas?l davranmas? gerekir? ?lahî hükümlere ayk?r? olan böyle çirkin bir ameli i?leyen ki?i veya ki?ileri tan?d?ktan sonra aleyhlerine ?er'î mahkemeye sunacak delil bulunmazsa, onlara kar?? nas?l davranmal?d?r?

Cevap: Kötü zandan, zanna dayal? belirtilerden ve ni?anelerden kaç?nmak farzd?r, ?er'an haram olan bir ?eyin yap?ld??? kesin olursa, uyar?, nasihat ve kötülükten sak?nd?rmak yoluyla onu engellemek farzd?r. Kötülükten sak?nd?rma etkili olmaz ve elinde kesin deliller olursa, salih yarg? yetkililerine müracaat edilebilir.

Soru 1081: ?slâmî ölçülere ba?l? kalmay? gözeterek bir k?z?n yabanc? bir erke?i ir?at etmesi, derslerinde ve benzeri i?lerinde ona yard?mc? olmas? caiz midir?

Cevap: Sorudaki ?ekliyle sak?ncas? yoktur; ancak, ?eytanî aldat? ve vesveselerden ciddi olarak kaç?nmak gerekir. Bu hususta yabanc? bir erkekle yaln?z bir yerde kalmamak gibi dinî hükümleri gözetmek farzd?r.

Soru 1082: Kurum ve müesseselerde çal??anlar, üst derecedeki sorumlu veya sorumlular?n?n idarî görevlerine ve ?eriata ayk?r? i?ler yapt?klar?n? gördüklerinde vazifeleri nedir? Kötülükten sak?nd?rd???nda üst sorumlu veya sorumlular taraf?ndan kendisine bir zarar gelmesinden korkan kimsenin üzerinden vazife kalkar m??

Cevap: ?yili?i emretme ve kötülükten sak?nd?rman?n ?artlar? bulunursa, iyili?i emretmeleri ve kötülükten sak?nd?rmalar? onlara farzd?r; aksi durumda (?artlar olmazsa), bu hususta onlar?n vazifesi yoktur. Mesela bu yüzden kendilerine bir zarar ula?mas?ndan korkarlarsa, vazife üzerlerinden kalkar. ?slâm hükümlerinin hâkim olmad??? yerlerde hüküm budur; ancak bu farizaya önem veren, ilgilenen ?slâm hükümetinde iyili?i emretme ve kötülükten sak?nd?rmadan aciz olan kimsenin hükümet taraf?ndan bu i?lerle ilgilenmesi için tayin edilen yerlere bildirmesi ve fasit veya ifsat eden köklerin kaz?nmas?na kadar meseleyi izlemesi farzd?r.

Soru 1083: Devlet dairelerinin birinde beytülmalde gayr-i me?ru bir tasarruf edilir. Bu tasarruf sürekli devam eder ve bir kimse bu sorumlulu?u kendi üzerine ald???nda durumu düzeltece?ini bilir ve o da bu mesuliyeti kendisine b?rakmas? için özel bir ki?iye rü?vet vermesi d???nda gerçekle?mezse, bu durumda -fasit bir ?eyle efsedi (fesad? daha büyük olan ?eyi) ortadan kald?rmak gayesiyle beytülmalde su istimal edilmesini engellemek için rü?vet vermek caiz midir?

Cevap: ?eriata ayk?r? i?ler yap?ld???n? bilen kimselerin üzerine ?er'an gerekli olan ?ey, ?artlar?n? ve ?er'î kurallar?n? gözeterek kötülükten sak?nd?rmakt?r. Hiçbir i? için, hatta mefsedeleri engellemek için bile olsa rü?vet ve kanuna ayk?r? metotlara ba?vurmalar? caiz de?ildir. Evet, bu i? ?slâm hükümetinin hâkim oldu?u bir yerde olursa, s?rf ?ahsen iyili?i emretme ve kötülükten sak?nd?rmadan aciz olmakla halk?n vazifesi bitmez. Aksine meseleyi o i?lerle ilgilenen yerlere bildirmeleri ve meseleyi bu yolla izlemeleri farzd?r.

Soru 1084: Acaba kötülükleri nisbî (de?i?ken) sayarak, üniversite muhitini mevcut en kötü ortamlardan bilmek ve neticede bu çevrede haram veya kötülük say?lmayan baz? kötülüklerden sak?nd?r?lmamak do?ru mudur?

Cevap: Kötülükler, kötülük olmalar? aç?s?ndan nisbî ?eyler de?ildirler. Ancak baz? kötülükler di?er baz? kötülüklere göre daha ?iddetli bir haram olabilir. Her durumda, ?artlara sahip olan kimsenin kötülükten sak?nd?rmas? ?er'an farz olup, bunu ihmal etmesi caiz de?ildir. Bu alanda kötülükler ve yine üniversite ortam?yla di?er yerler aras?nda da fark yoktur.

Soru 1085: ?slâm beldesinin baz? müesseselerinde çal??an baz? yabanc? uzmanlarda bulunan alkollü içkilerin hükmü nedir? Onlar bu içkileri evlerinde veya özel yerle?im bölgelerinde içiyorlar. Yine onlar?n domuz eti getirterek yemelerinin hükmü nedir? Halk yan?nda iffet ve de?erlere ayk?r? i?leri yapmalar?n?n hükmü nedir? Onlarla ili?kisi olan fabrika müdürlerinin ve di?er kimselerin vazifesi nedir? Meseleyi fabrikan?n sorumlular?na bildirdikten sonra bu hususlarda onlar hakk?nda hiçbir giri?imde bulunmazlarsa, bizim vazifemiz nedir?

Cevap: ?lgili sorumlular?n, onlara ?arap içme ve haram eti (domuz etini) yemek gibi i?leri aç?kta yapmamalar?n? ve onu aç?kça yememelerini emretmeleri farzd?r. Ancak umumum iffetiyle uyu?mayan davran??lar?na göz yummak caiz de?ildir. Her halükârda bu hususla ilgili sorumlular?n giri?imde bulunmas? gerekir.

Soru 1086: Baz? karde?ler iyili?i emretme, kötülükten sak?nd?rma, nasihat ve ir?at için tesettürsüz kad?nlar?n topland?klar? yerlere gidiyorlar. Acaba onlar?n tesettürsüz kad?nlara bakmalar? caiz midir?

Cevap: Kas?ts?z olan ilk bak???n sak?ncas? yoktur. Ancak kas?tl? olarak yüz ve ellerin d???na bakmak iyili?i emretme maksad?yla olsa bile, caiz de?ildir.

Soru 1087: Erkek ve k?z ö?rencilerin kar???k oldu?u üniversitede mümin gençlerin kar??la?t?klar? baz? kötülükler (günahlar) kar??s?nda görevleri nedir?

Cevap: Bu günahlara bula?maktan sak?nman?n yan? s?ra ?artlar?n bulundu?u ve güçlerinin yetti?i takdirde iyili?i emretmek ve kötülükten sak?nd?rmak farz?n? yerine getirmeleri farzd?r.