Orucun Kazası

Soru 808: Ramazan ayında dini bir görev için seferde olmam nedeniyle üzerimde 18 gün kaza oruç var, vazifem nedir? Acaba üzerime kaza farz olur mu?

Cevap: Seferde olmanız yüzünden tutmadığınız Ramazan ayının oruçlarını kaza etmeniz farzdır.

Soru 809: Ramazan ayının orucu için ecîr olan (bedelle bir ölüden taraf oruç tutmayı üzerine alan) kimse öğleden sonra orucunu yerse, üzerine keffaret farz olur mu?

Cevap: Keffaret farz olmaz.

Soru 810: Ramazan ayında dini bir görev için seferde olan ve bu yüzden oruç tutamayan kimseler, üzerinden birkaç yıl geçtikten sonra tutmadıkları oruçları şimdi kaza etmek isterlerse, keffaret vermeleri farz mıdır?

Cevap: Ramazan ayının kazasını sonraki Ramazan ayına kadar geciktirmeleri, oruç tutmalarına engel olan mazeretlerinin devam etmesi yüzünden olursa, sadece tutmadıkları orucu kaza etmeleri yeterlidir ve her gün için bir müdd fidye vermeleri gerekmez. Ama ihtiyaten müstehap olarak fidye de vermeleri daha iyidir. Ancak Ramazan ayının orucunun kazasını sonraki Ramazan ayına kadar geciktirmeleri bir mazeret olmaksızın önemsememezlik yüzünden olursa, hem kaza etmeleri ve hem de fidye vermeleri farzdır.

Soru 811: Cehaleti yüzünden yaklaşık on yıl namaz kılmayan ve oruç tutmayan bir kimse tövbe ederek Allah'a döner ve üzerine farz olduğu halde yerine getirmediği şeyleri yerine getirmeyi azmederse, ancak tutmadığı bütün oruçların kazasını edemez ve üzerine gelen keffareyi verecek kadar malı da olmazsa, sadece istiğfar etmesi yeterli midir?

Cevap: Hiçbir durumda tutmadığı oruçların kazası üzerinden kalkmaz. Ancak keffaret olarak iki ay oruç tutamaz ve altmış fakiri de doyuramazsa, mümkün olduğu kadar fakirlere sadaka vermesi ve istiğfar etmesi gerekir. Eğer fakire az bir sadaka verecek durumu da yoksa, sadece tövbe etmesi, yani dili ve gönlüyle” Esteğfirullah” demesi kafidir.

Soru 812: Bendeniz mali ve bedeni yönden şartlarımın uygun olmaması yüzünden üzerime vacip olan keffarelerden dolayı ne oruç tutabildim ve ne de fakir doyurabildim. Sadece istiğfar etmekle yetindim. Ancak şu anda hem oruç tutmaya ve hem de fakir doyurmaya gücüm var. Bu durumda vazifem nedir?

Cevap: Soruda ki varsayıma göre yeniden keffare vermeniz gerekmez. Ancak ihtiyatı müstehaba uygun olan keffare vermenizdir.

Soru 813: Sonraki Ramazan ayından önce tutmadığı oruçları kaza etmesinin farz olduğunu bilmeyerek oruç tutmayan kimsenin hükmü nedir?

Cevap: Farz olduğunu bilmeyerek kazayı sonraki Ramazan ayına kadar geciktirmesinin fidyesi üzerinden kalkmaz.

Soru 814: 120 gün oruç tutmayan bir kimse ne yapmalıdır. Her bir gün için altmış gün oruç tutması mı gerekir? Acaba üzerine keffaret farz olur mu?

Cevap: Tutmadığı Ramazan ayının oruçlarını kaza etmesi farzdır. Eğer orucu şer'î bir mazereti olmaksızın kasten yemişse, kaza dışında her bir gün için keffaret vermesi de farzdır. Keffaret ise, altmış gün oruç tutmak veya altmış fakiri doyurmak ya da her birine bir müdd olmak üzere altmış fakire taam vermektir.

Soru 815: Üzerimde farz oruç varsa, farz oruçlarımın kazası olması niyetiyle ve eğer yoksa, mutlak kurbet kastıyla (Allah'a yakın olmak niyetiyle) yaklaşık bir ay oruç tuttum. Bir ay boyunca tuttuğum bu oruç üzerime farz olan kaza oruçlarımdan sayılır mı?

Cevap: İster kaza orucu olsun ve ister müstehap, emredildiğiniz şeyi yerine getirme niyetiyle oruç tutarsanız ve üzerinizde de kaza oruç olursa, o oruçlarınız kaza oruçlarınızdan sayılır.

Soru 816: Üzerine ne kadar kaza orucun farz olduğunu bilmeyen kimse, üzerinde kaza oruç olmadığı inancıyla müstehap oruç tutarsa, tuttuğu bu oruçlar kaza oruçlarından sayılır mı?

Cevap: Müstehap niyetiyle tuttuğu oruçlar üzerindeki kaza oruçlarından sayılmazlar.

Soru 817: Şer'î hükmü bilmeyerek orucu bozan şeylerden birisini yapan kimse hakkında görüşünüz nedir? Bu kimsenin üzerine sadece kaza mı farzdır, yoksa keffaret vermesi de gerekir mi?

Cevap: Şer'î hükmü bilmez ve bundan dolayı orucu batıl eden şeylerden birisini yaparsa, mesela ilaç yutmanın orucu bozduğunu bilmez ve ilaç yutarsa, orucu batıl olur ve onu kaza etmesi gerekir. Ancak keffare gerekmez.

Soru 818: Bulûğa eriştiği ilk yıllarda, zayıf ve güçsüz oluşundan dolayı oruç tutamayan kimse, sadece onların kazasını mı tutmalıdır, yoksa kaza dışında keffaret de vermeli midir?

Cevap: Oruç tutması zararlı değilmiş ve orucu kasıtlı olarak yemiş ise, kaza dışında keffaret de vermesi farzdır. Ancak oruç tutar ve hastalanacağından korkarsa, sadece orucun kazası farz olur.

Soru 819: Kaç gün orucu bozduğunu ve kaç gün namaz kılmadığı bilmeyen kimsenin vazifesi nedir? Orucu kasıtlı mı, yoksa şer'î bir mazeret yüzünden mi bozduğunu bilmeyen kimsenin hükmü nedir?

Cevap: Yerine getirmediğini kesin olarak bildiği oruç ve namazları yerine getirmekle yetinmesi caizdir. Kasıtlı olarak orucu bozduğunda şüphe ederse, keffaret farz olmaz.

Soru 820: Ramazan ayında orucunu tutan bir kimse, yemek için sahurda uyanmaz, dolayısıyla akşama kadar oruç tutamaz ve gündüz başına gelen bir olay yüzünden de orucu bozarsa, üzerine bir keffaret mi, yoksa cem keffaret mi gelir?

Cevap: Açlık, susuzluk vs. gibi sebeplerle tahammülü çetin olan duruma düşünceye kadar orucuna devam eder ve sonra orucunu yerse, sadece kaza farz olur ve keffaret vermesi gerekmez.

Soru 821: Üzerime farz olan kaza orucunu yerine getirip getirmediğimde şüphe edersem, vazifem nedir?

Cevap: Geçmişte üzerinize kaza orucunun farz olduğunu kesin bilirseniz, (oruç tutarak) o kazayı yerine getirdiğinize dair kesin bilgi elde etmeniz farzdır.

Soru 822: Bulûğ çağına eriştiğinden bu yana ilk defasında Ramazan ayından 11 gününü oruç tutan, bir gününü öğle üzeri bozan ve 18 gün oruç tutmayan kimse 18 gün için üzerine keffaret geldiğini bilmezse, vazifesi nedir?

Cevap: Ramazan ayının orucunu kasıtlı olarak ve kendi isteğiyle tutmazsa, orucu bozduğunda ister keffaretin farz olduğunu bilsin ve isterse bilmesin kazadan başka üzerine keffaret de farz olur.

Soru 823: Doktorun, orucun zararlı olduğunu söylemesi nedeniyle oruç tutmayan hasta, birkaç yıl sonra orucun kendisine zararlı olmadığını ve doktorun kendisini oruçtan men etmek hususunda yanıldığını anlarsa, üzerine kaza ve keffaret farz olur mu?

Cevap: Güvenilir ve uzman bir doktorun bildirmesi neticesinde veya halk arasında geçerli sayılan başka bir kaynaktan, kendisine bir zarar ulaşacağından korktuğu için oruç tutmazsa, sadece kaza farz olur.