Sahih Kaynaklarda Caferilerin Toprağa Secdesi

Soru: Neden Caferiler namaz kılarken topraktan imal edilen maddelere secde ediyorlar? Mesela taş'ın üstüne secde ediyorlar? Bunu, sahih kaynaklardan ispatlamanız mümkün mü?

Cevap: İlk önce şu noktayı hatırlatmak isteriz ki, bir şeyin üzerine secde etmekle bir şey için secde etmenin arasında fark vardır. Başka bir ifadeyle secde anında alnını bir şeyin üzerine koymakla bir şey için secde etmek farklı farklı şeylerdir. Herkes secde anında alnını bir şeyin üzerine koyuyor; ama bu, onun o şey için secde ettiği anlamına gelmediği açıktır.

Bazı cahil kimseler bu iki konuyu birbirine karıştırdığı için Şia’ya iftirada bulunarak, “Şia taşa tapıyor” diyebilmekteler. Oysa herkes anlını secde anında bir şeyin üzerine bırakmaktadır. Biri halı veya kilime ve diğeri ise, taşa ve toprağa. Bu ise, halıya veya taşa tapıldığı anlamına değildir. Secde yalnız Allah içindir. Alnı taş veya toprak ya da başka bir şeyin üzerine bırakmak, bu gerçeği asla değiştirmez.

Ama neden Ehl-i Beyt mektebine uyanlar (Şia) kilime, halıya vb. şeylere secde etmiyor da yalnız taş, toprak ve hasır gibi şeylere secde ediyorlar?

Bu sorunun cevabı ise, kısaca şöyledir:

Ehl-i Beyt İmamlarından (a.s) gelen sahih hadisler gereğince, insanların yiyecek ve giyecek olarak kullandıkları maddeler üzerine secde etmek doğru değildir ve bu tür secde namazı batıl eder. Secde edilen şey Hz. Peygamber’in (s.a.a) kesin sünnetine uygun olarak ve Ehl-i Beyt İmamlarından (a.s) gelen sahih hadisler gereğince yer veya yerden biten ama insanların yiyecek ve giyecek olarak kullanamadıkları maddelerden olması şarttır. (Taş, toprak, ağaç hasır vb. şeyler)

Bu konuyla ilgili olarak Ehl-i Beyt imamlarından (a.s) bir hadis nakletmekle yetiniyoruz. İmam Cafer Sadık’ın (a.s) ashabından olan Huşam b. Hakem şöyle diyor: İmam Cafer Sadık’a (a.s) “Nelerin üzerine secde etmek sahihtir?” diye sordum. İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyurdu: “İnsanların yediği ve giydikleri maddeler hariç, yeryüzüne ve yeryüzünden göveren her şeye secde edilir.” Huşam, “Bunun hikmeti nedir?” diye sorunca da, İmam Cafer Sadık (s.a) şöyle buyurdular: “Secde Allah’a karşı huzudur (boyun eğmedir). Bu yüzden secde yenilecek ve giyilecek maddelerin üzerine olmamalıdır. Çünkü dünya düşkünleri yedikleri ve giydikleri şeylerin kuludurlar. Yüce Allah’a secde eden bir kimse, secde anında dünya halkının taptığı ve gönül verip, aldandığı şeylere alnını koymamalıdır.” [1]

Secdenin toprağa taşa yapılması Hz. Peygamber’in (s.a.a) sünnetiyle kesin olarak sabittir.

Hz. Peygamber (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Yeryüzü bana temizleyici ve secde yeri olarak kılındı.” [2]

Hz. Peygamber (s.a.a) libas ve giysi türünden olan şeylere secde etmekten sakındırdığı sabittir ve bu konuda temel kaynaklarda onlarca hadis mevcuttur. Biz sadece üç örnek vermekle yetiniyoruz:

Ahmed b. Hanbel kendi “Müsned”inde [3] ve Beyhaki kendi “Sünen”inde [4] Cabir b. Abdullah El- Ensari’den şöyle nakleder: “Biz Peygamberle öğle namazını kılıyorduk ve bir avuç kum alıp, onu bir elimizden diğerine taşıyarak soğutuyorduk ve sonra sıcaktan korunmak için onun üzerine secde ediyorduk.”

Beyhaki şöyle demiştir: Eğer elbiseye secde etmek caiz olsaydı, kumu elde soğutmak yerine onun üzerine secde etmek yolunu seçerlerdi.”

Yine Beyhaki kendi “Sünen”inde [5] Hubab b. El-Ert’ten nakleder ki güneşin şiddetli sıcağının anlımızı ve ellerimizi yaktığını Hz. Peygamber’e (s.a.a) şikâyet ettik ama Hz. Peygamber (s.a.a) şikâyetimizi kabul etmedi.”

Muttaki “Kenz’ul-Ummal” kitabında Halid el-Cehni’den nakleder ki Hz. Peygamber (s.a.a) Suhayb’in secde anında anlını toprağa koymaktan sakındığını gördü. Ona “Ey Suhayb! Yüzünü toprak üzerine koy” diye buyurdu.

Ne yazık ki bir kısım halk, cehaletten ve bir kısmı ise taassuptan Hz. Peygamber’in (s.a.a) apaçık sünnetini görmezlikten gelerek, sünnete ters düşen secde türünü, yani seccade ve halı vb. şeyler üzerine secde etmeyi tercih ediyorlar. Sonra da kendilerine “Ehl-i sünnetiz” diyebiliyorlar. Hz. Peygamber’in (s.a.a) sünnetinde sahihliği kesin olan secde türü yalnız toprağa, kuma (taşa) ve hasıra (yenilecek ve giyilecek maddesi olmadığı için secde hasıra caizdir ve sahih hadisler gereğince Hz. Peygamber’in (s.a.a) secde için bazen hasır kullandığı kesindir) olan secdedir. Başka şeylere secde etmek, örneğin halı, kilim ve aynı maddelerden yapılan seccadeye secde etmek Ehl-i Beyt İmamları (a.s) tarafından kesinlikle men edilmiştir. Ehl-i Sünnet kaynaklarında da bunu destekleyen hadisler çoktur. Allah'a emanet olun.

---------------

[1]- El-Vesail, c.3, b.3, Ebvab ma Yuscedu Aleyh.

[2]- Buhari, c.1, s.91.

[3]- Müsned-i Ahmed, c.3, s.327.

[4]- Sünen-i Beyhaki, c.1, s.439.

[5]- Sünen-i Beyhaki, c.2, s.105.