?ia, Caferilik, Ehl-i Beyt, Alevilik

Soru: Selamun aleyküm! Hocam, ?ia, Caferilik, Ehl-i Beyt, Alevilik, hepsi ayn? anlama m? geliyor? Gelmiyorsa biz ne oluyoruz? Bir de ?ia'l?kta sünnetlerin hiçbiri kabul edilmiyor mu, Cuma namaz? yok mu? Cemaat namazlar?nda, sünnet namazlar? k?l?nm?yor mu? Teravih namaz? yok mu? Bir de, bir bayan babas?n?n eline dokununca, karde?, koca, ayn? zamanda erkek de kad?n?na dokununca abdest bozulur mu?

Cevap: Aleykum selam! Muhterem karde?im, “?ia” takip eden, izleyen anlam?nad?r ve Hz. Resulullah'tan (s.a.a) sonra Allah ve Resulü'nün (s.a.a) emriyle Hz. Ali'yi (a.s) ?mam ve halife bilen ve onu takip eden, izleyen kimselere verilen bir isimdir. Bu isim bir çok hadisin de belirtti?i gibi, bizzat Allah Resulü (s.a.a) taraf?ndan bu yolun izleyicilerine verilen bir isimdir. Ancak bu görü?e sahip olanlar çe?itli sebeplerden dolay? (ki bunlar?n ayr?yeten üzerinde durmak gerekir), sonradan baz? gruplara bölünmü?lerdir. Yani baz?s? oniki imam içerisinden sadece dördüne inanm??lard?r; baz?s? alt? imama; baz?s? yedi imama vs. Baz?lar? ise, on iki Ehl-i Beyt imam?n?n (a.s) hepsine inanarak, onlar?n yolunu takip etme?e çal??m??lard?r. Bunlara "On iki ?mam ?ias?" veya Arapça deyimiyle "?sna A?eriyye", denmi?tir.

Bu gruba verilen bir ba?ka isim ise, "Ceferilik"tir. Yani ?mam Caferi Sad?k'? (a.s) izleyenler (ki biz bugün bu yolun takipçisiyiz ve en do?ru ve sa?lam yolun bu oldu?una inan?yoruz. Bu ismin verili?inin sebebi ise, sadece ?mam Cafer-i Sad?k'a (a.s) inand?klar? için de?ildir. Bunun sebebi ise ?udur: Ehl-i Beyt ?mamlar? (a.s), sürekli zalim halifelerin bask? ve zulümleri alt?nda ya?ad?klar? için, rahat bir ?ekilde bu mektebin çe?itli konulardaki görü?lerini geni? ve detayl? bir ?ekilde aç?klama f?rsat ve imkan?n? bulamam??lard?r. Bilindi?i gibi bilahare hepsi de o zalimlerin eliyle ?ehid olmu?lard?r. Bir tek ?mam Cafer-i Sad?k (a.s), Emevîler ve Abbasîler aras?ndaki saltanat kavgas?n?n olu?turdu?u bo?luk ve gev?eme f?rsat?ndan yararlanarak, bu mektebin ö?retilerini geni? bir ?ekilde Müslümanlara aç?klama imkan? bulmu?tur. Bu olay da Müslümanlar aras?nda çe?itli mezheplerin türedi?i bir döneme rastlad??? için, ba?ka mezheplere ba?ka isimler verilirken, o gün on iki imam ?ia's?n?n Rehberi ve ?mam?, ?mam Cafer-i Sad?k (a.s) oldu?u için onlar?n mezhebine "Caferilik" de denmi?tir.

“Alevilik” kavram?na gelince, tarihte, zalim halifelere kar?? mücadele eden Ali evlatlar?na (Peygamber torunlar?na) “Alevi”, yani “Hz. Ali'ye mensup kimseler” deniyordu. Ancak sonralar? gitgide (Özellikle Anadolu'da) Hz. Ali (a.s) ve Ehl-i Beyt (a.s) taraftar? olan herkese bu isin söylenme?e ba?lanm??t?r. Tabi bugünkü geleneksel Alevili?i dikkate alacak olursak, onlar? on iki imam ?ias? veya Caferi olarak (gerçek anlamda) nitelemek mümkün de?ildir. Zira maalesef tarih boyunca çe?itli nedenlerden dolay? içlerine bir sürü hurafe ve yanl?? ?eyler s?zm?? ve bugünkü durumlara gelmi?tir. Ancak onlar?n da gerçekte on iki ?mam ?ias? ve Caferi olduklar? kesindir; bunun bir çok emare ve kan?t? mevcuttur.

Bunun en önemlisi, onlar?n da on iki imam?n hepsine inanmalar?d?r. Oysa ?ia gruplar? aras?nda on iki imama inananlar, sadece “Caferi” ve “?sna A?eriye” veya “on iki imam ?ias?” denen kimselerdir. Ancak dedi?imiz gibi (ba?ka bir f?rsatta ele al?nmas? gereken) bir tak?m sebeplerden dolay? maalesef as?llar?ndan uzakla?m??lard?r. Bu yüzden de d??layarak ve tahkir ederek de?il, ?efkatli ve sayg?l? bir ?ekilde onlar? bilinçlendirip, as?llar?na geri döndürme?e çal??mam?z laz?m.

Ehl-i Beyt (a.s), Hz. Resulullah'?n (s.a.a) da çe?itli vesilelerle aç?klad??? ve ümmete Kur'an ile birlikte emanet etti?i ve onlara sar?lmalar?n? emretti?i Hz. Ali (a.s), Hz. Fat?ma (s.a), Hz. Hasan (a.s), Hz. Hüseyin (a.s) ve Hz. Hüseyin'in (a.s) soyundan gelen dokuz ?mama denir. Onlar?n nurlu yolu, yukar?da sayd???m?z isimlerle birlikte “Ehl-i Beyt Mektebi" olarak da an?lmaktad?r.

?ia mezhebinde de bir sürü Sünnet vard?r. Kim olmad???n? söylemi?tir?! Zannedersem burada daha çok namazlar?n sunneti kastedilmi?tir ki, evet onlar da vard?r; hatta Ehl-i Sünnet'tekinden daha fazla. Sabah namaz?n?n iki rek'at (farzdan önce k?l?n?r); ö?le ve ikindi namazlar?n?n her birisi için sekiz rek'at (iki?er iki?er ve farzlardan önce k?l?n?r). Ak?am namaz?n?n dört rek'at (farzdan sonra iki?er rek'atler halinde k?l?n?r). Yats? namaz?n?n iki rek'at (farzdan sonra oturarak k?l?n?r).

Ancak ?öyle bir ?ey var; bu mektepte Sünnetlere (ad?ndan da belli oldu?u gibi) tavsiye ve tekit edilmekle birlikte, (Sünnilerde oldu?u gibi) adeta bir farz muamelesi yap?lmamaktad?r. ?steyen k?lar ve sevab?n? al?r; istemeyen de k?lmaz ve bu sevab? kaybeder; ancak herhangi bir sorumluluk da ta??maz. Bir di?er husus ?u ki bu mektepte, sünnetten önce insan?n farz borçlar?ndan kurtulmas? tavsiye ve tekid edilir. Yani boynunda kaza namaz? olan kimselerin, vakit ve f?rsatlar? oldu?unda önce kaza namazlar?n? k?lmalar? öncelik ta??r.

Cuma namaz? da tabi ki vard?r. Ancak Cuma namaz? ancak ?slam devleti hakim oldu?u yerde k?l?n?r. Tabi ?slam devletinin ba?? olan ?er'î hakimin izniyle ba?ka yerde de k?l?nabilir. Çünkü bu ibadi olmakla birlikte, siyasi bir namazd?r da. Bugün de Türkiye’de zaten Caferi camilerinde Cuma namaz? da k?l?nmaktad?r. (Tabi müçtehidin ve Veliyy-i fakihin izniyle.)

Teravih namaz?na gelince, elbette ki ?ia’da da Ramazan gecelerinde k?l?nmas? müstehap olan sünnet namazlar vard?r. Ancak Allah Resulü (s.a.a) sünnet namazlar? hiçbir zaman cemaatle k?lmam?? ve bundan ?iddetle nehyetmi?tir ki bunun belgeleri Sünni kaynaklarda dahi mevcuttur. Ancak Ömer b. Hattap, kendi hilafeti zaman?nda bunu (teravihi cemaatle k?lmay?) uygulam?? ve kendisi de buna güzel bid'at (!!) ismini vermi? ve o gün bugündür Ehl-i Sünnet, Hz. Resulullah'?n (s.a.a) de?il de Ömer'in Sünnetine (pardon güzel bid'atine!) amel etmektedir. Sünni ekolde bunun örnekleri çoktur ki uygun bir f?rsatta onlara da e?ilebiliriz, ?n?aallah.

Caferi mezhebinde kad?n?n erke?e veya erke?in kad?na dokunmas? abdesti bozmaz. Bunun baba-k?z, bac?-karde? veya kar?-koca olmas? fark etmez. Hatta namahrem bir kimseye dokunmak da haram olmakla birlikte abdesti bozmaz. Ehl-i Sünnet'in baz? mezheplerindeki bu hüküm de yine onlarda nakledilen zay?f bir rivayetin yanl?? yorumlanmas?ndan kaynaklanmaktad?r.

Allah'a emanet olun.